Tag: emancipatie

Ada Dapper Wetenschapper – Andrea Beaty (verhaal) en David Roberts (illustraties)

Gepubliceerd op door Kim BlackburnEen reactie plaatsen

ada dapper 4

Na de New York bestseller Roza Rozeur, ingenieur is er nu ook Ada Dapper, wetenschapper van Andrea Beaty (verhaal) en David Roberts (illustraties). Beaty liet zich voor de nieuwsgierige, onderzoekende naar kennis hunkerende Ada Dapper inspireren door werkelijke vrouwelijke wetenschappers uit de geschiedenis: Ada Lovelace (a.k.a. Augusta Ada Byron) en Marie (Salomea Skłodowska-)Curie.

Ada Lovelace was een Britse wiskundige en wordt door velen beschouwd als de allereerste computeringenieur. Marie Curie was een Pools-Franse schei- en natuurkundige. Zij was de eerste vrouw die een nobelprijs ontving voor haar werk en ontdekte de elementen polonium en radium. In Ada Dapper is de onderzoekende aanleg van beide wetenschappers gegoten.

Ada Dapper is een rolmodel voor alle leergierige en onderzoekende kinderen met een pedagogisch knipoogje naar opvoeders om die uitbundige nieuwsgierige aanleg niet in te dammen of te straffen maar serieus te nemen, te begeleiden en te faciliteren.

Bijzonder mooi aan dit kinderboek is dat de makers ervoor hebben gekozen Ada een Afro-identiteit te geven samen met haar broertje, moeder en vader. Alles wat vaak ondergerepresenteerd in kinderboeken is, krijgt in Ada Dapper een vanzelfsprekende rol. Een Afro-meisje heeft de ondernemende, slimme uitbundige hoofdrol, het broertje heeft de (rustige) bijrol, beide ouders zijn betrokken en samen.

Alleen maar pluspunten dus, in het bijzonder op het snijvlak van gender en roots. Zo kom je ze niet vaak tegen.

Kijk ook eens naar Iggy Peck, architect en Madame Chapeau van dezelfde makers.

Uitgeverij Nieuwezijds, oktober 2018
Vertaald door Edward van de Vendel

Griffels en penselen 2018: veel aandacht voor diversiteit in kinderboeken dit jaar

Gepubliceerd op door Kim Blackburn2 reacties

De Zilveren Griffels, de Zilveren Penselen en de eervolle vermeldingen van de Met vlag en wimpels 2018 zijn gisteren bekendgemaakt en uitgereikt op de jaarlijkse Midzomerkinderboekenborrel van stichting CPNB. De Griffels en Penselen gelden als prestigieuze erkenningen voor het werk van kinderboekenschrijves en illustratoren in Nederland. Opmerkelijk is dat er dit jaar tijdens de uitreiking veel expliciete aandacht voor representatie en diversiteit in kinderboeken was. Die urgentie is ook zichtbaar in de toekenningen van de Zilveren Griffels en (vooral) Zilveren Penselen.

Voor de volgers van Spinzi tip ik in het bijzonder de volgende kinderboeken hiervan (van links naar rechts):

TORI, Brian Elstak & Karin Amatmoekrim, Uitgeverij Das Mag (2017). Zilveren penseel – 6 tot 12 jaar.
Bedtijdverhalen voor rebelse meisjes Elena Favilli & Francesca Cavallo, Nederlandse vertaling Monique ter Berg, Uitgeverij ROSE Stories, 2017. Met vlag en wimpel – 6 jaar en ouder.
Het lammetje dat een varken is – Pim Lammers & Milja Praagman, uitgeverij De Eenhoorn (2017). Zilveren Griffel, 0 tot 6 jaar.
Heb jij misschien Olifant gezien?, David Barrow, Uitgeverij Gottmer (2017). Zilveren Penseel, 0-3 jaar.

TORI, Brian Elstak & Karin Amatmoekrim, uitgeverij DAS MAG, Zilveren Penseel, 6 tot 12 jaar
Bedtijdverhalen voor Rebelse Meisjes, Elena Favilli & Francesca Cavallo, vertaling Monique ter Berg, uitgeverij ROSE Stories, Met vlag en wimpel van de Griffeljury, 6 jaar en ouder
Het lammetje dat een varken is, Pim Lammers en Milja Praagman, uitgeverij De Eenhoorn, Zilveren Griffel, 0 tot 6 jaar
Heb jij misschien olifant gezien?, David Barrow, uitgeverij Gottmer, Zilveren Penseel, 0 tot 3 jaar

Op de site van het CPNB vind je de volledige lijst met de uitreikingen van de Zilveren Griffels, de Zilveren Penselen en de eervolle vermeldingen van de Met vlag en wimpels 2018.

De Gouden Penseel wordt op 19 september 2018 uitgereikt en de Gouden Griffel op 2 oktober, aan de vooravond van de Kinderboekenweek tijdens het Kinderboekenbal.

Uitgelicht: De boer en de dierenarts (4+) – Pim Lammers en Milja Praagman

Gepubliceerd op door Kim BlackburnEen reactie plaatsen

Ongeveer een jaar geleden debuteerde Pim Lammers als kinderboekenschrijver succesvol met het allereerste Nederlandse transgender prentenboek Het varkentje dat een lammetje is, dat Milja Praagman voor hem illustreerde. Het zelfstandige vervolg hierop – De boer en de dierenarts – werd gisteravond warmhartig door het duo gepresenteerd in het OBA Theater van Amsterdam. Officieel is het prentenboek vanaf a.s. donderdag verkrijgbaar in de boekhandels en winkels. Online is De boer en de dierenarts al te koop.

spinzi_weblog_boer_en_dierenarts_milja_praagman_pim_lammers
Illustratie: Milja Praagman (uit: De boer en de dierenarts, 2018)

Een boer en een dierenarts die verliefd op elkaar zijn. Geef het verhaal aan volwassenen en het wordt al gauw een beladen en politieke kwestie waarvan iedereen wel iets vindt. Geef het verhaal aan Pim Lammers en Milja Praagman en het wordt een warmhartig, eenvoudig liefdevol verhaal waarvan je alleen maar kunt glimlachen.

Want hoe vertel je eigenlijk iemand dat je verliefd op hem bent als je van het verlegen soort type mens bent? Of, hoef je dat misschien niet altijd helemaal alleen te doen? Daarover gaat De boer en de dierenarts: verliefd en verlegen zijn, de kluts kwijt raken en vrienden die je daarbij helpen. Dat het om een boer en een dierenarts gaat wordt als een vanzelfsprekend gegeven in het verhaal meegenomen. Precies, zoals het hoort.

De boer en de dierenarts is geen expliciet pleidooi voor meer diversiteit in kinderboeken. Op heel natuurlijke wijze worden gendercliches en stereotyperingen van sekserollen gewoonweg gepasseerd. Schrijver en illustrator slagen er wederom in om het verhaal van complexiteit te ontdoen, net zoals zij hebben gedaan bij het Lammetje dat een varkentje is.

De boer en de dierenart is een heerlijk prentenboek om lekker knus samen uit te lezen en ook heel geschikt om aan een groep kinderen of klassikaal voor te lezen zodat er op een spontane veilige wijze over gender en verliefdheid met elkaar gesproken kan worden.

Geschikt voor iedereen vanaf 4 jaar en ouder.

De Boer en de dierenarts |4+ |Pim Lammers en Milja Praagman |Uitgeverij de Eenhoorn | 2018

Tip: kijk ook eens naar het Lammetje dat een varkentje is (4+) van hetzelfde schrijvers-illustrator duo.

Over Mootje (en waarom zij geen Marokkaanse Pippi Langkous is)

Gepubliceerd op door Kim Blackburn1 reactie

mootje

 

Mootje is de Marokkaanse Pippi Langkous kopte het Parool een ruime maand geleden toen het kinderboek van Hakima Elouarti (tekst) en Rosa Vitalie (illustraties) uitkwam. Een effectieve associatie: noem Pippi Langkous in een Marokkaanse kinderboekencontext en je haalt twee werelden binnen via een wijdverbreid jeugdsentiment. De introductie en de media-berichten stemden nieuwsgierig want wie is er nu niet opgegroeid met Astrid Lindgren’s Pippi en hoe ziet de Marokkaanse Pippi er dan uit?

Ik ga het verklappen: Mootje is geen andere versie van Pippi. Ja, Mootje bouwt. Ze bouwt een iglo van hout omdat ze een plekje zoekt dat moet lijken op de rust en de privacy van toen ze nog in haar moeder’s buik woonde. Bij Mootje thuis is het namelijk druk bevolkt. Het typische tweede generatie Marokkaanse gezin wordt hier geschetst: een groot gezin, veel zussen (12), iedereen die zich met iedereen bemoeit, geen eigen slaapkamer en altijd familie op bezoek. Dus Mootje piept er stiekem tussen uit. Op zoek naar haar alleen-zijn en moment van rust.

Wie aan Pippi denkt verwacht waarschijnlijk spannende, grootse, meeslepende eigenzinnige avonturen en heldendaden, mallegekke taferelen. Wat genderclichés betreft representeert het personage van Mootje echter vrij veel sekse-rolbevestigende kenmerken. Ze verlangt naar rust en stilte, fantaseert en droomt, knutselt en tekent en houdt van thee en bloemen.

Ze bouwt dan wel een iglo maar doet dit stiekem en krijgt kramp in haar handjes van het bouwen (ze zet gelukkig wel door). Als blijkt dat ze opgesloten in haar iglo zit dan ligt ze in eerste instantie passief op de grond en huilt ze een rivier(tje). Pas als zij haar moeders stem hoort roepen komt ze in actie. Het avontuur gebeurt vooral in Mootje’s hoofd (introvert) en heeft hier de betekenis van je ongestoord kunnen terug trekken in je eigen fantasierijke en creatieve wereld.

Mootje is veel meer een persoonlijk verhaal geschreven door iemand die in een groot Marokkaans gezin is opgeroeid. Heel invoelbaar wordt het verlangen van Mootje om eens een keer alleen te kunnen zijn – haar behoefte aan stilte en privacy. Maar ook: de strijd tussen dat verlangen en de loyaliteit en affectie naar het grote gezin waar ze uit komt want aan het einde is ze blij om weer samen met iedereen thuis te zijn en de oude situatie dankbaar hersteld.

Duidelijk zien we ook de krachtige, affectieve en innig verbonden vrouwencultuur binnen het gezin en de familie. Opmerkelijk gescheiden van de mannenwereld daarbinnen in.

Niet de vergelijking met Pippi maar het luik naar de (innerlijke) wereld van Mootje maakt deze uitgave bijzonder: het is een kinderboek geschreven vanuit de eigen cultureel familiaire Marokkaanse achtergrond met herkenbare taferelen waarmee Marokkaanse gezinnen met veel kinderen zich kunnen identificeren.

Tip: kijk ook eens naar Het boek over een doek.

Mootje is een kinderboekenproject van Rose Stories en geschikt voor ongeveer 4-9 jaar. Gefinancierd door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en crowdfunding Voor de Kunst.

Uitgelicht: 10 Superdiverse kinderverhalen in 5 kleurrijke boeken

Gepubliceerd op door Kim BlackburnEen reactie plaatsen

sesambox
10 superdiverse verhalen in 5 kleurrijke kinderboeken. Dat is de tageline van het kinderboekenproject van onze zuiderburen Studio Sesam uit Vlaanderen. Tien professionele illustratoren en kinderboekenschrijvers, met of zonder migratieachtergrond, maakten voor Studio Sesam 10 cultuursensitieve kinderverhalen met personages die de verschillende interculturele leefwerelden die in onze westerse samenleving verankerd liggen weerspiegelen. En: dat is hen redelijk goed gelukt.

pablo-fanfareElk boek bevat twee kinderboekverhalen geschikt voor kinderen van ongeveer 4 tot 9 jaar. Ongeveer op de helft, waar het ene verhaal eindigt, keer je het boek om alwaar het andere verhaal begint. Het meeste voelt als kloppend: de kleurrijke kaften, de kunstzinnige illustraties, het taaltechnisch niveau en de cultuursensitieve inhoud van de prenten en verhalen.

Feitelijk zijn het ‘gewoon’ erg mooi vormgegeven en tekst-kwalitatieve kinderboeken maar juist doordat de interculturele achtergronden als een vanzelfsprekend gegeven verweven zijn in de verhalen zijn deze superdiverse kinderboeken bijzonder in hun soort.

Effectief zijn ook de samen-spelen-en-leren-opdrachten aan het eindeDroombellen_cover-300x300 van elk verhaal met een link naar het verhaal en de personages. Zo hebben Asma Ould Aissa & Annemarie Vermaak aan Safia en de Droombellen het heerlijke recept voor Briwats maken toegevoegd.

Elk boekdeel ademt zijn eigen sfeer en karakter waardoor de samenstelling van het pakket tevens divers binnen in haar eigen aanbod is. Maar, zodra het over diversiteit in kinderboeken gaat luidt onvermijdelijk ook de kritische hamvraag: lukt dit wel zonder in stereotyperingen te vervallen – gaat het soms niet ook mis?

HMarokko_cover_shop-298x300et antwoord? Nee, dat lukt niet altijd. Ook in sommige Superdiverse kinderboeken van Studio Sesam worden soms stereotype ideeën bevestigd en bekrachtigd. Hoewel de boeken allemaal artistiek geïllustreerd en vakkundig geschreven zijn verschilt het per verhaal hoezeer culturele stereotypen vermeden zijn of zelfs ontkracht worden. In Ik wil niet naar Marokko! (Laïla Koubaa & Tinne Van den Bossche) is het beeld bijvoorbeeld ambigue. Enerzijds moet Omar mee op vakantie naar Marokko terwijl hij liever thuis in Nederland blijft om te voetballen met zijn vrienden op het plein. Een verhaal waar veel Marokkaanse kinderen zich mee kunnen en zullen identificeren want Omar groeit, anders dan de generatie van zijn ouders, in beide werelden en nog veel meer in Nederland op.

Anderzijds portretteert het kinderboek het typische middenstandsklasse Marokkaans-Nederlandse gezin waarin stereotype beelden van de buitenlandse cultuur als chaotisch en waar mensen altijd te laat komen worden bevestigd. In een paar andere boeken worden donkere kinderen met hardlopen en muziek maken geassocieerd – bij uitstek de stereotype rollen waarover veel kritiek is binnen het emancipatoire stereotypen discours.

Toch mag dit alles de pret niet drukken. In een aantal verhalen worden stereotype beelden juist ook weer ontkracht, vermeden of op de kop gezet. Ofwel: de verhalen van Superdiverse kinderboeken verschillen onderling ten aanzien van stereotype culturele beelden. Het belangrijkste effect vind ik wel dat de box als geheel op unieke wijze het belang van diversiteit in kinderboeken in het publieke en uitgeversdomein agendeert. Vanuit esthetisch oogpunt en vanuit de verhaaltechnische kwaliteit bezien zijn zij een rijkelijke toevoeging voor iedereen die op zoek is naar mooie interculturele kinderboeken.

Zowel de box als de kinderboeken afzonderlijk zijn te koop via de webwinkel van Studio Sesam.

Update: Gezocht! Nieuwe schrijvers en illustratoren voor kleurrijke kinderboeken 

Aan Tien superdiverse verhalen deden mee:

Lies Vervloet & Laura Janssen – Berelekker
Khadija Timouzar & Inge Lavrijsen – Een goal voor Imane
Hanaa Boubouh / Nilufar Kuhpour – Waar is Parlo?
Alice van de Geest & Sanne Thijs – De Broccolireus
Asma Ould Aissa & Annemarie Vermaak – Safia en de droombellen
Atilla Erdem & Peggie De Sager – De huissnuiver
Benedicte Moussa-De Greef & Frits van Zeventer – De Loopwestrijd
Laila Koubaa & Tinne Van den Bossche – Ik wil niet naar Marokko!
WinnyAng & Fatinha Ramos – Op zoek naar Yori