Slaaf Kindje Slaaf – Dolf Verroen

UPDATE TOELICHTING (toegevoegd 8 juli 2020): titel aangepast / dit boek kan schadelijk zijn zonder context en begeleiding. Het hoort thuis in de (de)koloniale jeugdliteratuur. Je kunt dit jeugdboek gebruiken om slavernij, racisme en gedeelde geschiedenis (c.q. koloniale geschiedenis) bespreekbaar te maken en/of om dit jeugdboek te analyseren en te bespreken vanuit een (de)koloniaal perspectief. Houd daarbij rekening met dat het racistische witte perspectief dat in dit boek (bewust) gekozen is, een andere impact kan hebben op jonge zwarte lezers (pijnlijk en kwetsend) dan op witte jonge lezers. Bij het (voor)lezen van dit boek wordt begeleiding in educatief-pedagogisch verantwoorde context geadviseerd. De uitgeverij gaat bij de 3e druk een lesbrief toevoegen.

Dit is Koko, zei papa, een slaafje voor onze Maria.
Van tante Elisabeth kreeg ik een zweepje.
Het paste net niet in mijn tas.
Jammer.

Maria krijgt een slaafje voor haar twaalfde verjaardag. Dat is handig. Slaven moeten doen wat jij zegt. Je kunt ze straffen, verkleden of verkopen. Maria weet niet beter. Haar leven draait om mooie jurken, theevisites en netjes rechtop zitten – net als dat van haar moeder en haar tantes. Waarom zou ze verder kijken dan het luxe leven dat ze gewend is? Alles is toch goed zoals het is?

Uit: Slaaf Kindje Slaaf – Dolf Verroen (2006), nieuwe druk Hoe mooi wit ik ben (2016)


Door de eervolle Thea Beckmanprijs eerder dit jaar voor de Reis van Syntax Bosselman van Arend van Dam moest ik onmiddellijk ook denken aan Slaaf Kindje Slaaf van Dolf Verroen. In stijlvorm en genre zijn de twee kinderboeken onvergelijkbaar met elkaar maar toch kan het nuttig zijn om ook van dit eerder gepubliceerde werk te weten. Waar Arend van Dam met de Reis van Syntax Bosselman het koloniserend verleden van Nederland  historisch onderzoekt en in de hoofden van verschillende personages en perspectieven probeert te kruipen gaat Dolf Verroen met Slaaf Kindje Slaaf de confrontatie aan door vanuit het perspectief van de arrogante verheven houding van zijn (witte) personages te schrijven.

Slaaf Kindje Slaaf schetst heel duidelijk het beeld van hoe racistisch, neerbuigend en objectiverend er naar tot slaaf gemaakten gekeken kon worden door witte plantagehouders (en hun families) en evenzo behandeld werden.

Je kijkt mee door de ogen van de jonge Maria, die een tot slaaf gemaakt jongetje van haar vader – een rijke plantagehouder – voor haar 12e verjaardag krijgt. In 40 korte filmisch aandoende hoofdstukken zie je hoe de kinderlijke in pubertijd ontluikende Maria enerzijds de mensenhandel en hun gedwongen arbeid op de theeplantage van haar vader volstrekt vanzelfsprekend vindt. Anderzijds laat het ook de spanningen, jaloezie en wreedheden van haar witte moeder en tantes zien in relatie tot de aantrekkelijke zwarte jonge meisjes die in slavernij op de plantage leven.

Waar De Reis van Synax Bosselman vooral historische context, kennis en een onderzoekende houvast biedt, zal Slaaf Kindje Slaaf waarschijnlijk meer innerlijke weerstand oproepen door het effect op de directe emotie(s) van de lezer. Zoals de toelichting van het boek ook stelt: ‘Het is een indringend jeugdboekje over racisme en kolonialisme dat vragen oproept juist doordat ze voor de (witte) hoofdpersonen geen vragen zijn.’

Aan de hand van beide jeugdboeken kunnen ouders, verzorgers, educators, docenten de trans-Atlantische slavernij, racisme en mensenhandel bespreekbaar met kinderen en jongeren maken. Zowel thuis, als in de bibliotheek en/of in de klassen van het primair onderwijs (po), het voortgezet onderwijs (vo), het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en het hoger beroepsonderwijs (hbo) binnen thema’s van Geschiedenis en Burgerschap. Voor het po zijn beide boeken geschikt voor de bovenbouw, groep 7 en 8.

WanGro-edeKonGiMaria-cover-illustratie

Ben je in het bijzonder geïnteresseerd in het aanbieden van meertalige kinderboeken? Kijk dan ook eens naar de Surinaamse vertaling in het Sranantongo van Slaaf Kindje Slaaf door Flos Rustveld: Wan gro-ede kon gi Maria. Een zelfstandige uitgave op vierkant CD-formaat, tekst zonder illustraties, met bijbehorende CD waarop Flos Rustveld het jeugdboekje in het Sranantongo voorleest.

Vanwege het hedendaagse inzicht dat het taalgebruik van het woord slaaf ontmenselijkt en rechtstreeks taalgebruik is dat overgenomen is uit de slavernij spreekt men tegenwoordiger beter van ‘tot slaaf gemaakte mensen’. Door commotie rondom dit boek is de heruitgave van Slaaf Kindje Slaaf in 2016 gewijzigd naar ‘Hoe mooi wit ik ben’.

Slaaf Kindje Slaaf / Hoe mooi wit ik ben is bekroond met de Gustav-Heinemann-Friedenspreis en de Deutscher Jugendliteraturpreis. De reis van Syntax Bosselman is eerder dit jaar bekroond met de jeugdhistorische Thea Beckmanprijs.


Specificaties

Slaaf Kindje Slaaf | Auteur Dolf Verroen | Illustrator Veronica Nahmias | Uitgeverij Olga Kinderboeken | Nederlands | 1e druk | ISBN 9789067344517 | juni 2006 | gebonden hardcover | 104 pagina’s | Adviesleeftijd 10-12 jaar

Hoe mooi wit ik ben | heruitgave | Auteur Dolf Verroen | Illustrator Martijn van der Linden | Uitgeverij Leopold | 1e (her)druk | ISBN 9789025869762 | maart 2016 | gebonden hardcover | 80 pagina’s | Adviesleeftijd 10-12 jaar

Wan gro-ede kon gi Maria | Auteur Dolf Verroen | Vertaling Sranantongo + CD | Vertaler Flos Rustveld | Cover Gallery Fermate | ISBN 978909027881 | 27 pagina’s | Adviesleeftijd 10-12 jaar | meer informatie over dit boekje via Spinzi

De reis van Syntax Bosselman – Verhalen over de slavernij | Auteur Arend van Dam | Illustrator Alex de Wolf | Uitgeverij Van Holkema & Warendorf | Nederlands | 1e druk | ISBN 9789000359158 | februari 2018 | Hardcover | 304 pagina’s | Adviesleeftijd 10-12 jaar

Thea Beckmanprijs naar Verhalen over de Slavernij – De Reis van Syntax Bosselman (10+)

(Animatie: Rient van de Crommert)

Jeugdauteur Arend van Dam ontving vandaag de Thea Beckmanprijs 2018 met zijn historisch jeugdboek De reis van Syntax Bosselman – Verhalen over de slavernij (10+). Het is de eerste keer dat de Thea Beckmanprijs een jeugdhistorisch boek betreft dat vragen over de Nederlandse deelname aan de trans-Atlantische slavernij zo uitvoerig behandelt als de keerzijde van een handelsgeschiedenis die Nederland rijk heeft gemaakt.

Syntax Bosselman heeft werkelijk bestaan. Samen met 27 landgenoten uit Suriname werd hij in 1883 naar Nederland gehaald om op de Wereldtentoonstelling op de Dam van Amsterdam te staan. Een tentoonstelling van echte mensen uit de kolonieën die op deze wijze geobjectiveerd en geëxoticeerd werden tijdens de naweeën van de afschaffing van de trans-Atlantische slavernij*.

In De reis van Syntax Bosselman gaat Arend van Dam op zoek naar het verhaal van de toen 60-jarige Syntax Bosselman en zijn 13-jarige reisgenoot Kodjo. Hij probeert zich voor te stellen hoe de reis en de gesprekken tussen de oudere Syntax, de jongere Kodjo en hun landgenoten zijn verlopen in de Wereldtentoonstelling maar hij probeert ook in de hoofden te kruipen van Michiel de Ruyter, Jan Pieterszoon Coen en Johan Maurits van Nassau – in zijn zoektocht naar antwoorden op waarom Nederland ooit heeft kunnen besluiten mee te gaan doen aan de slavernij.

Anders dan in al zijn voorgaande en andere jeugdhistorische verhalen lijkt Arend van Dam bij het maken van dit jeugdboek zich zeer bewust te zijn geweest van zijn eigen ‘witte gepriviliseerde’ achtergrond of probeert daar in elk geval op haast wetenschappelijke wijze rekenschap van te geven. Hij neemt een transparante onderzoekende positie in en neemt de lezer(s) steeds mee in zijn eigen twijfels over en worstelingen met deze keerzijde van de ‘Gouden Eeuw’ in aparte hoofdstukken die met lichtpaars gekleurde bladzijden door het boek heengewoven zijn.

Die voorzichtigheid om als ‘witte man’ te schrijven over de Wereldtentoonstelling en de koloniale geschiedenis van Syntax en zijn landgenoten blijkt bijvoorbeeld ook als hij emeritus hoogleraraar Sociale en Culturele Antropologie Gloria Wekker citeert uit een mailwisseling als één van de informatieve betrouwbare bronnen voor zijn onderzoek tijdens het schrijven van dit jeugdhistorisch boek en uit de gelezen ‘zwarte literatuur’ waarnaar hij verwijst.

Toch blijft De reis van Syntax Bosselman hier en daar iets te genuanceerd hangen in luchtig voorgestelde dialogen over wat in werkelijkheid een harde geschiedenis van drie eeuwen slavernij, onderdrukking, verkrachting, mishandeling, moord en uitbuiting van tot slaaf gemaakte mensen omvat. Zo hadden de gesprekken tussen het zacht voorgestelde personage van de oudere Syntax en de jongere kritische Kodjo stelliger en dieper uitgewerkt kunnen worden. Het lijkt erop dat de auteur de vinger niet helemaal op de zere plek durft te leggen ondanks dat hij zich uiterst consciëntieus heeft proberen in te leven in de mensen achter de Wereldtentoonstelling in koloniale context.

Het is zowel waardevol te noemen dat een ‘witte’ auteur deze complexe geschiedenis in een waardig historisch jeugdboek heeft opgetekend als een urgente oproep om nog veel meer verhalen en onderzoeken te creeëren in al dan niet historische jeugdliteratuur uit de handen van hen wie deze geschiedenis het meest in het hart en generaties treft.

Specificaties
De reis van Syntax Bosselman – Verhalen over de slavernij
Auteur: Arend van Dam
Illustrator: Alex de Wolf
Uitgeverij: Van Holkema & Warendorf
Prijs: € 15,99
Adviesleeftijd: 10-12+

Beelden
Beeldbank Archief Amsterdam

Voetnoot
*Er zijn 2 afschaffingsdata van de Nederlandse slavernij: de formele afschaffing van de slavernij in Nederlands-Indie vond plaats op 1 januari 1860; die van in de West (Suriname en de Antillen) vond plaats op 1 juli 1863. De facto zal de slavernij echter nog tientallen jaren voortduren tot in de eerste decennia van de 20ste eeuw.

Meer informatie over de Thea Beckmanprijs vind je hier.
Meer over Arend van Dam vind je hier.

The innocence of (Dutch) schoolbooks – Liesbeth Tjon A Meeuw (2014)

A long overdue (my bad, sorry!) guest blog by Liesbeth Tjon A Meeuw on the representation of slavery in Malmberg schoolbooks used in primary and secondary schools in The Netherlands. It was inspired by an art project ‘Gevonden Goud’ by artist Frouwkje J. Smit.

The depiction of slavery in Dutch schoolbooks is a subject still urgent, relevant and in transition as policy makers, intellectuals, activists, politicians and teachers are searching and finding new ways in what and how we teach en learn in the Dutch educational system.

This early essay can be of use for those working with history, culture and citizenship in the educational field of primary and secondary schooling and those who are shaping the educational curriculum in The Netherlands today. In essence, it is a plea for a collective narrative on the history of slavery.

The innocence of (Dutch) schoolbooks

An essay by Liesbeth Tjon A Meeuw, 2014

The runaway negro-slaves in Suriname often attacked the plantations. Why did they do that? Give two reasons: 1, out of hate and 2, to get food. 

In: Bij de tijd. Geschiedenis in tien tijdvakken. Antwoordenboek, page 17. Frans van Baal & Marlies Hagers (red.) ‘s-Hertogenbosch: Malmberg

This is a phrase, which I find in one of the books that lie on a table at gallery Sanaa in Utrecht. The books are part of the group exhibition: Slavery, Contemporary Arts Incorporated? The table draws a lot of attention. Also my own. It’s filled with old and new schoolbooks about history and geography. They are part of the installation, Gevonden Goud, by artist Frouwkje Smit. Her project is centered around the family Malmberg, whose name is well-known for publishing Dutch schoolbooks. For decades the company has been providing schoolbooks for primary and secondary education in the whole kingdom. Many young generations in Holland, Suriname and the former islands of the Dutch Antilles grew up with these books. As they still are.

The quote above comes from a book that is not even that old. It’s dated from after [1998] and was used in the highest grades in primary school. What immediately catches my eye – besides the use of the word ‘negro’ – is the way the runaway slaves are portraited in this chapter. Not as freedom fighters, who were building up their resistance against the slave system by attacking plantations, killing the owners, freeing the slaves, steeling food, tools and arms. None of that, their attacks were narrowed down to hatred and hunger. We also see in this chapter that the use of the word ‘hate’ is only in relationship to the runaways, not the colonizers.

This is just one example of how the history of slavery is depicted. If, it is depicted at all. As we see from random sample I took from the book table, it is the same one-sided story: it glorifies the Golden Age of Holland, but only briefly mentions the slave trade or the process of colonization in those far away regions. The few interesting exceptions being the most recent books and the very old ones from before the 50s. The recent books handle the subject with cautiously and clumsily, as the quote above shows. The older books come with strong political statements:

The slave-trade is one of the most resentful consequences of the discoveries (…) its an ineradicable shame for the Christian people of Europe, that unscrupulous merchants continued this inhuman act for four centuries. About forty million negroes were taken away from their homeland and brought together by especially Englishmen and Dutchmen (…) to be shipped away to the West Indie and Northern America. The negro-kings at the African West-coast fought and raided continuously, to have time and again new prisoners of war to sell to the white-man.

In: Beknopt leerboek der Algemene Geschiedenis 1st part, Aug. C.J. Commissaris (1934), page 217, ‘s-Hertogenbosch: Malmberg

My goal is not to condemn the Malmberg publisher or the writers of these schoolbooks. Instead, I plea for a collective narrative. These schoolbooks, old and new, help to understand how our narratives were shaped throughout the ages, how our perspectives were formed. But most of all, why we have certain racial notions, up till today. How our origins have become part of the mechanism that include or exclude others. These books help to understand why we think we live in a non-racial society. Why we find slavery a non-issue in the public discourse and why, at the same time, the subject causes heated debates.

It might even have been one of these very Malmbergs books from which I learned my history lessons back in the 80s and the 90s. I vividly remember the first time we discussed the topic of slavery. It was discussed in the context of the American history and their racial system. I remember a photo in my schoolbook from a black couple whose hands had been cut off, both holding up their stubs in front of the lens. I remember their faces of despair. It was a horrible picture and immediately I began to identify with them. How had they managed to survive? That was my main question.

All the other kids were shocked as well, but they had other questions to ask the teacher. Why had their hands been cut off? Why would people do such a thing? While my teacher tried his best to answer them, I turned quite with a bad feeling inside. Although I hardly knew anything about the colonial days of Suriname, I instinctively felt that my family story was part of that horrifying episode in human history.

My questions were different from those of the children in my class, because they did the exact same thing I was doing: They identified with the people who shared their skin-color. So they addressed the subject of slavery from the perspective of the perpetrator, the colonizer. And not just children who do this, but also historians writing schoolbooks:

The WIC [West Indian Company] found soon enough another horrifying form of commercial shipping /mercantile marine: the slave-trade from Africa to the plantations in the Caribbean and South-America. Curacao was the intersection / junction in this trade. One bought slaves on the coast of Africa, or one went out raiding yourself.

(page 24)

In: Memo geschiedenis voor het examen havo/vwo. Marianne Baas (2008) ‘s-Hertogenbosch: Malmberg

We tend to think that our understanding of historical events grows and becomes more reliable with the years. We forget that facts and figures can be true today and false tomorrow. To children, all things written in schoolbooks are true and important to know, otherwise they wouldn’t be in those books at all. Even if we don’t factually remember what it was that our schoolbooks had to say on the subject of ‘negro-slaves’, the general idea will stay with us through the years, more often without us realizing. This perception becomes clear once again when we run into something or somebody that we associate with the word ‘negro-slave’. Ironically, that is also the moment to think otherwise.

Nobody is without certain prejudices, references and frameworks. Nobody can narrate without any kind of context. It would be impossible to expect ourselves to be ‘neutral’ or ‘color blind’. Moreover, this would be an insult to our personal history and cultural background. This is what makes it even more important to become aware of our racial understanding and how it affects the way we look at each other nowadays. It could be the only way to raise our children with an open mind and heart. It obliged us to be honest to our pupils and tell them that the world is bigger than we know. We can only talk about things that are relevant to us. Other versions of the truth maybe denied, deformed or even erased:

Also in South America many negroes were brought in as slaves. They are all free. There is no racial hatred, the negro issue doesn’t exist here (…) Fortunately Indians and Negroes are indeed legally equal to the Whites and the churches and schools are for all of them, because there is no racial hatred here.

In: Landen en volkeren. Deel 2 Werelddeelen. C. v.d. Broek & J.A. Nillesen (1928) ‘s-Hertogenbosch: Malmberg

We have to restore our collective narratives, not by blaming, shaming or victimizing. We already know the answer on the question who’s to blame: human nature. Our society is based on today’s narratives and those of yesterday. Because of that, our past is not completely erased. We carry it in our habits, in our fears, in our memories and conventions. By filling in the gaps, clearing the blind spots, linking the loose ends together, connecting the stories of the black families with the white families, we create a collective narrative. We can even create a collective culture based on those new facts, stories and views.

In that sense, there is not much difference between a historian and a novelist. A historian writes a story and says: this is true, this has actually happened. A novelist writes a story and says: this could be true. Both of them can serve the art of storytelling very well and uses narratives to create awareness about heavy topics like colonialism and slavery. So we need non-fiction as well as fiction, both of them are based on facts and figures to give the narrative a basic ground. That’s how we create a collective narrative that deals with the past, explains the present and inspires the future.

This essay was inspired by the art project Gevonden Goud, part of the group exhibition Slavery, Contemporary Arts Incorporated? at gallery Sanaa in Utrecht.

 
Debate at gallery Sanaa, October 2013

The innocence of (Dutch) schoolbooks by Liesbeth Tjon A Meeuw was originally published on her blogspot (2014): Liesbeth-tjonameeuw.blogspot.nl

 


NB: A form that came to my mind whilst re-reading Tjon A Meeuw’s essay, that comes close to trying to create a collective narrative in Dutch schoolbooks is the youth historical roman De reis van Syntax Bosselman (Arend van Dam, 2018). Although not formal printed as an educational book by genre and publisher, Dutch primary schools use this thick volume for history and citizenship lessons in class. Accordingly the Dutch author of this youth history roman quite specifically states that he finds the writings of history not static but always forming, reforming and reshaping itself in it’s very social meanings as he tries to grasp the Dutch colonial history and elaborates on it by writing in three narrative layers which can be separately read: his historical research whilst writing the book, the roman narrative and third but not least, his own critical thoughts and doubts on writing on the matter, well aware of his social position and reference being a white Dutch male above middle age thus reaching out for guidance specifically on (t)his position, asking for feedback and with it quoting and voicing black intellectuals home to the subject. Even more collective in this form (e.g. in this specific historical youth roman), might have been if it had been written in equal collaboration with others home to the subject matter to voice the multiple perspectives the author seeks.

De reis van Syntax Bosselman (Arend van Dam, 2018) received the Dutch Thea Beckman 2018 award for the best youth historical roman published that year. I elaborated on De reis van Syntax Bosselman here. 

Sinterklaas Curated – 5 Sinterklaasboeken die je wel wilt voorlezen aan je kinderen

Elk jaar maak ik in november op Spinzi de balans op van progressieve moderne Sinterklaasboeken die door de jaren heen gepubliceerd zijn in Nederland. In 20017 is daar merkwaardig genoeg maar een enkele titel bijgekomen: Het huis van Sinterklaas door Naomi Tieman (verhaal) en Marieke Nelissen (illustraties), Gottmer, 2017.

Daarom tip ik dit jaar uit de volledige lijst 5 Sinterklaasboeken die je wel wilt voorlezen aan je kinderen. Ze zijn gescreend op tekst en beeld en bevatten geen raciale koloniale karikaturen van Zwarte Piet.

1# De vrienden van Sinterklaas (4-8 jaar) – Sjoerd Kuyper en Harmen van Straaten

de vrienden van sinterklaas
De vrienden van Sinterklaas – Sjoerd Kyper (verhaal) & Harmen van Straat (illustraties), Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren, 2014

In De vrienden van Sinterklaas zijn de pieten geen knechten maar vrienden van Sinterklaas. Als Broes ontdekt dat zijn vader een van de vrienden van Sinterklaas is, is hij super trots. Als vanzelfsprekend lopen de pieten rond geschminkt in allerlei kleuren en in eigen huidskleur.

Geschikt voor kinderen van 4-8 jaar.

2# Het kleinste pietje (4-8 jaar) – Sjoerd Kuyper en Harmen van Straaten

kleinste pietje
Het kleinste pietje, Sjoerd Kuyper (verhaal), Harmen van Straaten (illustraties), Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren, 2015

Het kleinste Pietje is het zelfstandige vervolg op De vrienden van Sinterklaas waarin de raciale karikatuur Zwarte Piet niet meer voorkomt. Met Zwarte Piet is eerder al in De vrienden van Sinterklaas afgerekend: ouders, tantes en ooms zijn de vrienden van Sinterklaas en in die hoedanigheid herkenbaar verkleed als pieten zonder zwarte schmink, rode lippen of gouden oorbellen. Uiteraard lopen ook in Het kleinste pietje de pieten als vanzelfsprekend rond in hun natuurlijke huidskleur of vrolijk gekleurde schmink.

Geschikt voor 4-8 jaar.

#3 Prinses Arabella en de Sint (3-6 jaar) – Mylo Freeman

prinses arabella en de sint 01
Uit: Prinses Arabella en de Sint, Mylo Freeman, Uitgeverij de Eenhoorn, 2014

Over het kleurrijke prentenboek Prinses Arabella en de Sint van Mylo Freeman heb ik eerder al lof geschreven in Sinterklaastradities schoongewassen en zo nog wat metaforen (2014). In Prinses Arabella en de Sint komen geen zwarte pieten voor. Onder het ogenschijnlijk speelse en lichtvoetige verhaal gaan grappige metaforen schuil die verwijzen naar de verandering van de traditionele Sinterklaasviering zonder zwarte pieten.

Geschikt voor 3-6 jaar.

#4 CD Snelle piet ging uit fietsen (3-7 jaar) – Mathilde Santing en Geertje Aalders

snelle piet ging uit fietsen
Snelle Piet ging uit fietsen, Mathilde Santing (tekst) met co-auteurs Koos Meinderts en Thijs Borsten en Geertje Aalders (illustraties), Uitgeverij Gottmer, 2014

Liedjesprentenboek + CD met 18 nieuwe en aangepaste zwarte piet-vrije Sinterklaasliedjes. Op de album-cover siert een wit pietje met roetveegsproetjes op haar gezicht

Geschikt voor 3-7 jaar.

#5 De pieten maken het bont (3-6 jaar) – Pimm van Hest en Nynke Talsma

de pieten maken het bont
De pieten maken het bont, Pimm van Hest (tekst) en Nynke Talsma (illustraties), Uitgeverij Clavis, 2014

In dit vrolijke prentenboekverhaal zijn de pieten bont geschminkt en komen geen zwarte pieten voor.

Geschikt voor 3-6 jaar.

Extra (lees)tips: Sinterkaasboeken zonder pieten
Kijk voor Sinterklaasboeken waar in het geheel geen (zwarte) pieten voorkomen ook eens naar Pom ti Dom en Sinterklaas (Kim van Kooten & Noelle Smit).

Uitgelicht beeld uit: Prinses Arabella en de Sint (Mylo Freeman, 2014)

Een bijzondere excursie: sporen van Quaco

kasteel rosendael
Kasteel Rosendael rond 1780 – Bron: Ineke Mok – Cultuursporen

Over Quaco lezen is iets anders dan de plaats te weten waar hij onder het gezag van John Gabriël Stedman (1744-1797) vanuit de Surinaamse plantages in 1777 in Nederland aankwam en leefde: kasteel Rosendael. In de kerk van dit kasteel vond Ineke Mok, initiatiefnemer en schrijfster van het unieke beeldverhaal Quaco – Leven in slavernij (Eric Heuvel & Ineke Mok, 2015), ooit het doopbewijs van de jongen Quaco waarmee haar zoektocht naar zijn leven in slavernij begon. Op zaterdag 16 april kunnen jongeren, scholieren, studenten en andere geïnteresseerden mee op een bijzondere cultuur-educatieve dagreis naar kasteel Rosendael en kasteel Cannenburch in Nederland’s Gelderland.

Tijdens de busreis is er ruimte voor verhalen, ervaringen, liederen en gedichten die verwijzen naar het slavernijverleden. De organisatoren nodigen u uit om in uw herinneringen, boekenkast of muziekverzameling te duiken, te laten horen en/of zien wat u wilt delen. Artimobiel verzorgt het vervoer en Stacey Esajas, presentator van de tv serie De Slavernij Voorbij, is de Master of Ceremony (MC) in de bus.

Ineke Mok vertelt over haar zoektocht naar het verhaal van Quaco en dat van andere Afrikanen in het Gelderland aan het einde van de 18e eeuw. Jorien Jas, conservator van Geldersch Landschap & Kasteelen, verhaalt over de schilderijen met Afrikaanse bedienden die in kasteel Cannenburch hangen; wat weten we van hen?

Programma zaterdag 16 april 2016
(zoals vermeld in de uitnodigingsmail)

10.15 Bus vertrekt vanaf station Amsterdam Amstel, max. 24 inzittenden
11.45 Bezoek kasteel Rosendael en de kerk in Rozendaal waar Quaco werd gedoopt
13.15 Lunch in het kasteel (er wordt rekening gehouden met vegetariërs)
14.00 Vertrek naar kasteel Cannenburch in Vaassen
14.45 Rondleiding in het kasteel en langs schilderijen met Afrikaanse bedienden
15.45 Afsluiting met thee/koffie en lekkers
16.00 Bus keert terug naar station Amsterdam Amstel. Aankomst rond 17.15

Kosten € 75
(zoals vermeld in de uitnodigingsmail)
De excursie wordt verzorgd tegen kostprijs. Hiervan wordt de busreis, de toegang, de rondleidingen, de lezingen, de lunch, koffie, thee en versnaperingen voor onderweg betaald. Houders van een Museum Jaarkaart (op vertoon en alleen geldig in kasteel Cannenburch) krijgen 8 euro korting en betalen € 68.

Speciaal € 12.50
(zoals vermeld in de uitnodigingsmail)
Speciaal voor een viertal jongeren – scholieren of studenten – die een persoonlijke band voelen met het slavernijverleden maar niet zoveel geld hebben, stellen de organisatoren vier plaatsen beschikbaar tegen kostprijs van de lunch: € 12,50. Wil je daarvoor in aanmerking komen? Stuur dan snel een mail aan Ineke of Dineke. Wie het eerst komt…

Organisatie
Sporen van Quaco wordt georganiseerd door Ineke Mok (Bureau Cultuursporen) en Dineke Stam (IMHP).

Aanmelden
(zoals vermeld in de uitnodigingsmail)
De excursie is kleinschalig en verdiepend: er zijn maar 24 plaatsen beschikbaar. Wacht dus niet te lang als je er bij wilt zijn. Voor meer informatie en betalingsgegevens, mail Dineke.

Extra informatie
(zoals vermeld in de uitnodigingsmail)
Van Quaco – Leven in slavernij (Eric Heuvel & Ineke Mok, Walburg Pers 2015) bestaan 2 versies: (1) het stripverhaal zonder bijlage (€ 8,95) en (2) het stripverhaal met bijlage (Quaco – educatief, €12,95), met o.a. bronnen, een tijdlijn, kaarten en extra informatie over verzet, slavernij op de Antillen, racisme en de erfenis van slavernij.

Quaco – Leven in slavernij is te koop via de Walburgpers , kasteel Rosendael, uw lokale boekhandel of ga naar quaco-stripverhaal.nl voor meer informatie en het lesmateriaal.

Het beeldverhaal Quaco is eerder uitgelicht bij Spinzi, teruglezen via deze link.