Maand: september 2014

Een bijzondere privé-collectie: Buku Bibliotheca Surinamica

Gepubliceerd op door Kim BlackburnEen reactie plaatsen

Etnische representaties in tijden van (de)kolonialisatie  

Een bijzondere privé-collectie Buku Bibliotheca Surinamica
Der Plantzer von Paramaribo (Eduard Gerdes, 1891). Bron: Carl Haarnack – Buku Bibliotheca Surinamica


Geen heden kan begrepen worden zonder kennis te hebben van het historisch verleden waarin zij verankerd ligt. De huidige stereotype representatie (en: afwezigheid) van etniciteit in Nederlandstalige kinderboeken kan niet buiten die voortdurend in elkaar hakende tijd staan. Relevant is daarom de Buku Bibliotheca Surinamica, een privé-collectie van Carl Haarnack over ‘Surinamica’ uit (de)koloniale tijden. Als ik het goed onthouden heb omvat de privé-collectie van dit heerschap zo’n 2000 (de)koloniale voortbrengselen der letterkunde uit en over Suriname1).

Ook stereotype representaties van etniciteit in kinderboeken vervlochten met ons collectief koloniaal verleden kun je in de Buku Bibliotheca Surinamica vinden. Verhalen die wij onbewust reproduceren en daarmee ook herbevestigen. De kinderboekencollectie omvat meer dan honderden kinderboeken met historische stereotype etnische representaties. Lees er meer over in het blog van Haarnack: stereotypen in kinderboeken. Als je ziet hoe ongegeneerd negatief de beeldvormingen toen waren, kun je het geziene niet meer wissen, zie je de stereotype kwetsende sporen van dat verleden terug in onze huidige tijd en onze kinderboeken.

De privé-collectie van Carl Haarnack is op afspraak in te zien. Ga eens langs, bezoek zijn lezingen, lees de inzichtgevende essays op zijn blog, facebookpagina of volg zijn nieuwsbrief. Hij heeft werkelijk wat te vertellen. Zijn collectie laat zien hoe koloniale sentimenten vastgedrukt staan in de literatuur.

 1) De Buku Bibliotheca Surinamica omvat ook foto’s, schilderijen, etsen, manuscripten en ephemera.

Sinterklaas Curated (2014)

Gepubliceerd op door Kim BlackburnEen reactie plaatsen

Piet in een nieuw cultureel narratief

Prinses Arabella en de Sint (Mylo Freeman, 2014)
Afbeelding uit: Prinses Arabella en de Sint (Mylo Freeman, 2014)

Dit najaar (2014) verschijnen er 7 nieuwe progressieve sinterklaaskinderboeken. Kinderboeken waarin (zwarte) piet in een nieuw cultureel narratief geplaatst wordt.

Het is de eerste keer dat er gelijktijdig meerdere progressieve sinterklaaskinderboeken door verschillende gevestigde kinderboekuitgeverijen aangeboden worden. De nieuwe sinterklaasboeken zijn o.a. gemaakt door bekende (kinderboeken)auteurs zoals Sjoerd Kuyper, Mylo Freeman en Robert Vuijsje.

Zeven nieuwe sinterklaasboeken zijn natuurlijk nog geen wijdverbreide cultuuromslag in de stereotype representatie van etniciteit in kinderboeken te noemen, maar dát ze er komen stemt deze spin hoopvol. Het zijn de eerste stappen naar een nieuw cultureel narratief. Op z’n minst wijzen zij op een eerste significante breuk met de historische representatie van piet als zwarte knecht in Nederlandse kinderboeken sinds 1850*.

Geëngageerde sujetten die willen weten welke kinderboekeninitiatieven er nog meer zijn (geweest) om (zwarte) piet naar een nieuw cultureel narratief te krijgen heb ik een overzicht Sinterklaasboeken zonder zwarte piet aangemaakt welke actueel wordt bijgehouden.

*Vermoedelijk is de eerste verschijning van piet als stereotype zwarte knecht van Sint Nicolaas te herleiden naar het kinderboek Sinterklaas en zijn knecht, geschreven door onderwijzer Jan Schenkman in 1850.