M I G R A N T E N – Issa Watanabe

“Hoeveel grenzen moet je oversteken om thuis te komen?” – Theo Angelopoulos

Het indringende prentenboek van Issa Watanabe (Peru) over migratie is nu ook onder Nederlandse en Engelse titel uitgegeven. In Nederland heeft uitgeverij Querido hiervoor de rechten gekregen. In MIGRANTEN staat een groep dieren symbool voor een grote groep diverse mensen die hun thuisland moeten uitvluchten en door omzwervingen en ontberingen heen, uiteindelijk, een nieuw thuis vinden.

MIGRANTEN, Issa Watanabe, 2019

De illustrator heeft hier voor een diverse samenstelling van dieren gekozen. Zeer waarschijnlijk welbewust gedaan om recht te doen aan de diversiteit van migranten die in de beeldvorming van andere mensen maar al te gauw tot één homogene stereotype groep ‘vluchtelingen’ kan worden afgedaan.

MIGRANTEN is geschikt voor kinderen vanaf 6 jaar om migratie (en anti-racisme) bespreekbaar te maken.

Over de auteur (POC)
Issa Watanabe, dochter van een dichter en illustrator, is geboren in Peru (1980). Ze studeerde literatuur, kleinkunst en illustraties. Watanabe zet de kunsten in om sociale integratie te promoten via diverse projecten. Dit woordloze prentenboek is daar een voorbeeld van.

Samenvatting van de uitgeverij
Als hun bos sterft moet een groep dieren noodgedwongen op zoek naar een nieuwe plek om te kunnen leven. Wat volgt is een reis vol onzekerheden, verdriet, honger en de gevaren van de zee. Maar bovenal is het een reis waarbij dood en hoop naast elkaar bestaan. Een reis die hoopvol eindigt in een ander bos, vol kleurrijke bladeren.

Issa Watanabe’s Migranten confronteert de kijker onverbloemd met de keiharde werkelijkheid waarin miljoenen vluchtelingen verkeren. Maar ze doet dat met poëtische beelden die ook troost en hoop bieden. Een kunststuk.

Specificaties
Migranten | Issa Watanabe (illustrator) | adviesleeftijd 6+ | Querido | gepubliceerd 9 augustus 2020 | 1e druk |EAN 9789045124919 | oorspronkelijke taal Spaans | copyright Issa Watanabe 2019

Digitaal overzicht Sinterklaasboeken zonder zwarte pieten

SINTERKLAASBOEKEN ZONDER ZWARTE PIETEN | Sinterklaasboeken zonder stereotype zwarte pieten die zijn uitgegeven in het Nederlands heb ik nu ook gebundeld in een digitaal PDF overzicht: Moderne Sinterklaasboeken en liedjes 2000-2018. Je kunt dit PDF bestand gratis downloaden en verspreiden.

Het doel van deze lijst is een zo compleet mogelijk overzicht te bieden van Sinterklaasboeken waarmee je een inclusief Sinterklaasfeest kunt vieren, thuis, in de bibliotheek, op de vve, de bso, de nso en in de klas in het primair onderwijs. Je vindt er Sinterklaasboeken met gekleurde pieten, pieten met roetvegen of pieten zonder schmink in eigen huidskleur.

De meeste boeken in deze lijst zijn gescreend op representaties van zwarte piet in zowel de tekst als beeld. Als deze screening (nog) niet gebeurd is, dan heb ik dat er nadrukkelijk bij vermeld.

Uitgelicht: Piet en Sint en het Slimme Kind – Gerda Dendooven

Ook uitgeverij Querido komt dit jaar (voor het eerst) uit met een Sinterklaasboek waarin Piet anders wordt gerepresenteerd in tekst en beeld. Daarmee lijkt het koloniale karikaturale pietentij wat nieuwe Sinterklaaskinderboekuitgaven betreft, ook voor de ‘grote’ kinderboekuitgeverij die vele klassiekers en bestsellers in haar fonds heeft, definitief gekeerd. In Piet en Sint en het Slimme Kind van Gerda Dendooven hebben (witte) Piet en Sinterklaas roetvegen op hun kleding en gelaat. Dat staat niet expliciet zo in de tekst vermeld maar is te zien in de illustraties. Aan het einde van het prentenboekverhaal wordt ondanks de roetvegen in beeld, tekstueel wel alvast een opmaat gemaakt naar (straks) ook een roetloze Piet (en Sinterklaas).

“Piet zei: Lou heeft gelijk.
gedaan met dat roet!
Want ik moet steeds niezen
van het zwart op mijn snoet.”

Een saillant detail waarmee rekening gehouden dient te worden bij de aanschaf of het lenen van dit prentenboek is wel dat het paard van Sinterklaas fungeert als een omgekeerde metafoor voor de zwarte schmink van piet. Nu verliest ook het schimmelpaard door de regen onverwachts haar schmink: zij blijkt niet wit maar bruin te zijn en zo lopen Sint en Piet met hun door regen afgespoelde bruine paard het verhaal uit. De symbolische kleurwisseling van het paard van wit naar bruin had naar mijn smaak minder problematisch opgelost kunnen worden door bijvoorbeeld gewoon de zwarte stippen eraf te laten spoelen.

Gerda Dendooven is een bekende kunstenares en kinderboekenmaker (tekst en illustrator) uit Vlaanderen. Eerdere werken van haar werden bekroond met onder andere een Zilveren Griffel en Zilveren Penseel, de Hans Christian Andersenprijs, de Gouden Uil en de Woutertje Pieterse Prijs.

Piet en Sint en het Slimme Kind, Gerda Dendooven, Uitgeverij Querido, oktober 2018, 32 pagina’s, ISBN 789021414911, 1e druk

Piet en Sint en het Slimme Kind is tot stand gekomen in samenwerking met het Minderhedenforum (BE) en Leca vzw (BE).

Piet en Sint en het Slimme Kind is tevens opgenomen in de Spinzi-lijst Moderne Sinterklaasboeken – het complete overzicht 2000-2018.

Islandborn – Junot Díaz (verhaal) en Leo Espinosa (illustraties) (EN)

islandborn01

Een hartverwarmend kinderboekendebuut eerder dit jaar uitgekomen van Junot Díaz, NY Times bestseller en Pulitzerprijswinnaar. Junot, zelf een kind van immigranten, weet als geen ander hoe belangrijk het is om verhalen van het thuisland terug te vinden in kinderboeken. Ook – of juist – wanneer je geen herinneringen (meer) aan dat thuisland – in dit geval de Dominicaane Rupubliek – hebt.

Mooier had illustrator Leo Espinosa, zelf ook een immigrantenkind geboren in Botogtá (Colombia), de fantasierijke geest en het liefdevolle kinderhart van Díaz voor het eiland van afkomst in dit verhaal niet kunnen illustreren. Zo oprecht mooi is dit prentenboek, je zou er haast van gaan blozen. Want dat is het. Een liefdevolle ode aan het (ei)land van herkomst.

Islandborn is op dit moment alleen nog beschikbaar in het Engels en in het Spaans onder de noemer Lola als Ebook. Ik kan alleen maar hopen dat een slimme uitgeverij dit prachtige prentenboek ook in het Nederlands gaat vertalen en uitgeven.

Junot Díaz, geboren in de Dominicaanse Republiek, migreerde met zijn familie op zijn zesde naar New Jersey in Amerika. De impact van migratie en het historische gegeven van drie eeuwen slavernij op de Caraiben maken inherent onderdeel uit van zijn bijzonder schrijversschap:

There are “historical extremes in the Americas that are difficult for the mind to grasp: it’s hard to convince people the Caribbean was a 300-year-long Auschwitz. Migration is like having your house burn down with everything in it, and only whispers left of what went before. Yet in genres I found descriptions of these very extremes: endless genetic breeding; time travel; leaving one world and being miraculously teleported to another.” – The Independent, 2008.

Islandborn verscheen in maart 2018, bij Oneworld Publications