Zoals ieder jaar weer heb ik het zwarte piet vrije Sinterklaasboekenoverzicht bijgewerkt en publiceer ik dit overzicht in november op Spinzi. Kijk ook eens bij onze samenwerkingspartner, feestvoorallekinderen.nl, voor nog meer tips en tricks waarmee je een inclusief Sinterklaasfeest kunt vieren voor alle kinderen.
Eun Jung Kim (Blackburn)
SINTERKLAASBOEKEN ZONDER ZWARTE PIETEN | Sinterklaasboeken zonder stereotype zwarte pieten die zijn uitgegeven in het Nederlands heb ik nu ook gebundeld in een digitaal PDF overzicht: Moderne Sinterklaasboeken en liedjes 2000-2018. Je kunt dit PDF bestand gratis downloaden en verspreiden.
Het doel van deze lijst is een zo compleet mogelijk overzicht te bieden van Sinterklaasboeken waarmee je een inclusief Sinterklaasfeest kunt vieren, thuis, in de bibliotheek, op de vve, de bso, de nso en in de klas in het primair onderwijs. Je vindt er Sinterklaasboeken met gekleurde pieten, pieten met roetvegen of pieten zonder schmink in eigen huidskleur.
De meeste boeken in deze lijst zijn gescreend op representaties van zwarte piet in zowel de tekst als beeld. Als deze screening (nog) niet gebeurd is, dan heb ik dat er nadrukkelijk bij vermeld.
Ritueelgetrouw plaats ik elk jaar een overzicht van alle progressieve Nederlandse Sinterklaasboeken die zijn uitgegeven. Dat wil zeggen: Sinterklaasboeken met nieuwe pieten en/of zonder zwarte pieten.
Klik hier voor het overzicht progressieve sinterklaasboeken 2000-2015.
De komende weken wordt het overzicht geactualiseerd. Heb je een tip? Mail dan naar Kim: kej.blackburn@gmail.com o.v.v. progressieve sinterklaasboeken.
Vergeet het geschreeuw, gedrogredeneerd gebral, de flauwe grappen, de hysterie. De verandering is nu. Op z’n Reveriaans: het is gedaan en het is niet onopgemerkt gebleven. Piet wast zich schoon in een nieuw cultureel narratief. Wie graag kinderboeken (voor)leest vindt deze historische verandering met onuitwisbare inkt op papier gedrukt terug.
Anno 2014 bestaan er 9 progressieve sinterklaasboeken waarin piet ontdaan is van koloniale raciale stereotyperingen. Van de uitgaven die ik tot nu toe onder ogen heb gekregen verdient die van Mylo Freeman, Prinses Arabella en de Sint, nog een extra hulde.
Freeman vertaalt in Prinses Arabella en de Sint een complex historisch (zwarte) pieten narratief naar een gelaagd prentenboekverhaal. Onder het ogenschijnlijk speelse en lichtvoetige prentenverhaal lijken vele metaforen schuil te gaan.
‘Ik maak een lekker bad voor u klaar, Sinterklaas.’
Maar de Sint kijkt sip.
‘Ai, ai, ai,’zucht hij.’ Een bad, dat kan toch niet. Ik ga al honderd jaar onder de douche.’
Het loopt allemaal anders dan anders…
Het baden van de Sint staat hier vermoedelijk symbool voor het schoonwassen van de Nederlandse Sinterklaastraditie met een knipoog naar een traditie in verandering.
Ook op de laatste pagina verschijnt een dier dat even zo makkelijk zou kunnen verwijzen naar the (big) elephant in the room (that nobody wants to talk about) en hier uit de kamer en op het dak geklommen is.
Kinderogen en -oren zullen de toespelingen hoogstwaarschijnlijk niet opmerken maar voor volwassenen die zich bezig houden met en inzetten voor een inclusief Sinterklaasfeest kan Prinses Arabella en de Sint een riem onder het hart zijn.
Want, al loopt het ‘allemaal even anders, alle kinderen krijgen hun cadeautjes, van de Sint en van prinses Arabella.’
….
Link: volledig kinderliteratuuroverzicht progressieve sinterklaasboeken waarin (zwarte) piet in een nieuw cultureel narratief geplaatst wordt (2000-2014)
Dit najaar (2014) verschijnen er 7 nieuwe progressieve sinterklaaskinderboeken. Kinderboeken waarin (zwarte) piet in een nieuw cultureel narratief geplaatst wordt.
Het is de eerste keer dat er gelijktijdig meerdere progressieve sinterklaaskinderboeken door verschillende gevestigde kinderboekuitgeverijen aangeboden worden. De nieuwe sinterklaasboeken zijn o.a. gemaakt door bekende (kinderboeken)auteurs zoals Sjoerd Kuyper, Mylo Freeman en Robert Vuijsje.
Zeven nieuwe sinterklaasboeken zijn natuurlijk nog geen wijdverbreide cultuuromslag in de stereotype representatie van etniciteit in kinderboeken te noemen, maar dát ze er komen stemt deze spin hoopvol. Het zijn de eerste stappen naar een nieuw cultureel narratief. Op z’n minst wijzen zij op een eerste significante breuk met de historische representatie van piet als zwarte knecht in Nederlandse kinderboeken sinds 1850*.
Geëngageerde sujetten die willen weten welke kinderboekeninitiatieven er nog meer zijn (geweest) om (zwarte) piet naar een nieuw cultureel narratief te krijgen heb ik een overzicht Sinterklaasboeken zonder zwarte piet aangemaakt welke actueel wordt bijgehouden.
*Vermoedelijk is de eerste verschijning van piet als stereotype zwarte knecht van Sint Nicolaas te herleiden naar het kinderboek Sinterklaas en zijn knecht, geschreven door onderwijzer Jan Schenkman in 1850.
Spinzi - Emancipatie, representatie en diversiteit in kinderboeken 