Tag: multiculturele sinterklaasboeken

Uitgelicht: Piet en Sint en het Slimme Kind – Gerda Dendooven

Gepubliceerd op door Kim BlackburnEen reactie plaatsen

Ook uitgeverij Querido komt dit jaar (voor het eerst) uit met een Sinterklaasboek waarin Piet anders wordt gerepresenteerd in tekst en beeld. Daarmee lijkt het koloniale karikaturale pietentij wat nieuwe Sinterklaaskinderboekuitgaven betreft, ook voor de ‘grote’ kinderboekuitgeverij die vele klassiekers en bestsellers in haar fonds heeft, definitief gekeerd. In Piet en Sint en het Slimme Kind van Gerda Dendooven hebben (witte) Piet en Sinterklaas roetvegen op hun kleding en gelaat. Dat staat niet expliciet zo in de tekst vermeld maar is te zien in de illustraties. Aan het einde van het prentenboekverhaal wordt ondanks de roetvegen in beeld, tekstueel wel alvast een opmaat gemaakt naar (straks) ook een roetloze Piet (en Sinterklaas).

“Piet zei: Lou heeft gelijk.
gedaan met dat roet!
Want ik moet steeds niezen
van het zwart op mijn snoet.”

Een saillant detail waarmee rekening gehouden dient te worden bij de aanschaf of het lenen van dit prentenboek is wel dat het paard van Sinterklaas fungeert als een omgekeerde metafoor voor de zwarte schmink van piet. Nu verliest ook het schimmelpaard door de regen onverwachts haar schmink: zij blijkt niet wit maar bruin te zijn en zo lopen Sint en Piet met hun door regen afgespoelde bruine paard het verhaal uit. De symbolische kleurwisseling van het paard van wit naar bruin had naar mijn smaak minder problematisch opgelost kunnen worden door bijvoorbeeld gewoon de zwarte stippen eraf te laten spoelen.

Gerda Dendooven is een bekende kunstenares en kinderboekenmaker (tekst en illustrator) uit Vlaanderen. Eerdere werken van haar werden bekroond met onder andere een Zilveren Griffel en Zilveren Penseel, de Hans Christian Andersenprijs, de Gouden Uil en de Woutertje Pieterse Prijs.

Piet en Sint en het Slimme Kind, Gerda Dendooven, Uitgeverij Querido, oktober 2018, 32 pagina’s, ISBN 789021414911, 1e druk

Piet en Sint en het Slimme Kind is tot stand gekomen in samenwerking met het Minderhedenforum (BE) en Leca vzw (BE).

Piet en Sint en het Slimme Kind is tevens opgenomen in de Spinzi-lijst Moderne Sinterklaasboeken – het complete overzicht 2000-2018.

Progressieve Sinterklaasboeken 2000-2015

Gepubliceerd op door Kim BlackburnEen reactie plaatsen

De vrienden van Sinterklaas - Sjoerd Kuyper (2014)Ritueelgetrouw plaats ik elk jaar een overzicht van alle progressieve Nederlandse Sinterklaasboeken die zijn uitgegeven. Dat wil zeggen: Sinterklaasboeken met nieuwe pieten en/of zonder zwarte pieten.

Klik hier voor het overzicht progressieve sinterklaasboeken 2000-2015.

De komende weken wordt het overzicht geactualiseerd. Heb je een tip? Mail dan naar Kim: kej.blackburn@gmail.com o.v.v. progressieve sinterklaasboeken.

Het allereerste progressieve Sinterklaasboek: Het Pietenboek (1989)

Gepubliceerd op door Kim BlackburnEen reactie plaatsen

Het allereerste progressieve sinterklaasboek werd in 1989 door kinderboekenauteur Arend van Dam geschreven. Voorafgaand schrijf Van Dam in 1984 de Nederlandse Omroep Stichting (NOS) aan over de representatie van zwarte piet in het Sintnicolaasprogramma voor kinderen. De kinderboekenschrijver doet in zijn brief de suggestie om naast zwarte pieten ook andere kleurenpieten in het programma te betrekken vanwege de raciale connotaties. Hierop ontvangt hij d.d. 1 maart 1984 een beleefde brief terug van het NOS maar de suggestie wordt onvermeld niet aangenomen.*10435594_10152838497223766_553408670856177876_n

Daarom maakt Van Dam in 1989 niet alleen zijn eerste kinderboek maar ook het allereerste Sinterklaasboek – Het Pietenboek – waarin het uiterlijk van (zwarte) piet ter discussie wordt gesteld. Op de cover daarvan staan echter nog wel stereotype represenaties van zwarte pieten. Een aangepaste versie wordt in 2000 opnieuw uitgegeven, ditmaal met illustraties van Annette Fienieg en bont geschminkte pieten zonder zwarte pieten op de cover. 

In Het Pietenboek wordt uitgelegd waarom zwarte pieten kwetsend kunnen zijn aan de hand van een vriendschap tussen twee kinderen; Daan en Maura.

Het Pietenboek is alleen nog tweedehands verkrijgbaar maar nog immer relevant. Van vergelijkbare aard voor deze leeftijdscategorie en meer recentelijk uitgeven is De Vrienden van Sinterklaas (Sjoerd Kuyper, 2014), zeer de moeite waard.

* Het zal maar liefst dertig jaren duren voor dat het uiterlijk van zwarte piet in het sinterklaasjournaal tijdelijk (2014) wordt aangepast.