Categorie: Spinzi blogs

Pre-order tip: Eyes That Kiss in the Corners – Joanna Ho & Dung Ho

Gepubliceerd op door Kim BlackburnEen reactie plaatsen

“Some people have eyes like sapphire lagoons with lashes like lace trim on ballgowns, sweeping their cheeks as they twirl. Big eyes, long lashes.

Not me.

I have eyes that kiss in the corners and glow like warm tea.”

Eyes That Kiss in the Corners – Joanna Ho

Sommige kinderboeken raken je in één blikopslag nog voordat je de achterflap hebt gelezen. Zo ook het Engelstalige prentenboek Eyes That Kiss in the Corners, van debutant Joanna Ho (auteur) en Dung Ho (illustrator). Dit poëtische prentenboek voor kinderen (4-8 jaar) gaat over eigenwaarde en het (leren) vieren van je halvemaanvormige Aziatische ogen. Het is bewust gemaakt voor kinderen van Aziatische komaf om hun ‘anders’ gevormde ogen te waarderen.

Hoe het prentenboek er verder uit ziet, is nog een mysterie. Op dit moment is alleen de omslag (bookcover) vrijgegeven met een begeleidende tekst in het Engels van de uitgeverij. Ik vertaal het hierbij voor het gemak vrij naar het Nederlands:

Een Aziatisch meisje merkt dat haar ogen er anders uit zien dan die van de andere kinderen uit haar omgeving. Zij hebben grote, ronde ogen en lange wimpers. Ze beseft dat haar ogen er anders uitzien. Ze zien eruit zoals de ogen van haar moeder, haar oma en haar kleine zusjes. Zij hebben ogen die kussen in de hoekjes en gloeien als warme thee, plooien in een halvemaan, gevuld met verhalen uit het verleden en hoop in de toekomst.

Door de krachtige vrouwen in haar leven herkent het meisje haar eigen schoonheid. Ze ontdekt een weg naar eigenliefde en kracht.

Kinderen met Aziatische roots die in een niet Aziatische omgeving opgroeien zullen zich herkennen in dit prentenboek maar ook bij volwassenen kan het een gevoelige snaar raken. Als volwassen lezer van Zuid-Koreaanse komaf werd ik bij het lezen van de achterflap terug geroepen naar mijn eigen jeugd. Er komt inderdaad een moment dat je beseft dat je er anders uit ziet dan de rest van de kinderen in jouw omgeving. Niet in de laatste plaats door anderen die jou daarop wezen door te ‘pesten’. ‘Sambal-bij’ werd vaak door wildvreemden op straat naar mij geroepen. En in het overwegend witte dorp waarin ik tot mijn twaalfde opgroeide werd ik ongegeneerd dat ‘zwarte geadopteerde kindje’ uit de buurt met spleetogen genoemd.

Ook ik vond in mijn kindertijd mede daardoor mijn eigen ogen niet mooi. Maar ook omdat ze ook echt anders waren dan die van het schoonheidsideaal van de meisjes om mij heen. Mijn wimpers waren kort en gericht naar beneden. Veel later leerde ik dat ik die ogen van mijn voorouders uit de Gobi-Woestijn in het zuiden van Mongolië heb geërfd en dat die korte wimpers daar een functie hadden: ze beschermden je ogen tegen de stand van de hoge zon en het opwaaiende zand door de woestijnwind. Het heeft een kinderleven lang geduurd om trots te kunnen zijn op wie ik ben en mijn afkomst. Hoe welkom waren dit soort hartverwarmende kinderboeken geweest toen ik zelf opgroeide. Ik gun het ieder kind. Zeker ook geadopteerde kinderen want zij hebben nog minder de rolmodellen en spiegels van hun oorspronkelijke roots en cultuur om hen heen om hen te herinneren aan hun afkomst en daar trots op te zijn.

Eyes That Kiss in the Corners wordt pas in januari 2021 uitgegeven maar tegenwoordig ben ik een groot fan van pre-sales. Met pre-sales help je uitgeverijen en makers bijzondere prentenboeken met een niche doelgroep met meer financiële zekerheid te realiseren door voortijdig de boeken financieel te supporten. Gelijktijdig heb je iets om je op te verheugen. Of je bent het tegen de tijd van de publicatie alweer een beetje vergeten. Dan is het de vergeten superleuke verrassing die een dag door je brievenbus komt.

Specificaties
Pre-sale Eyes That Kiss in the Corners | Joanna Ho (auteur) | Dung Ho (illustrator) | adviesleeftijd 4-8 jaar | HarperCollins Publishers | verwachtte publicatiedatum januari 2021 |EAN 9780062915627

Nieuw: Rosa Parks

Gepubliceerd op door Kim Blackburn2 reacties

Rosa Parks is de nieuwste publicatie in de geëmancipeerde prentenboekenserie Van klein tot Groots waar mijn hart iets sneller van gaat kloppen. In deze serie van uitgeverij De Vier Windstreken staan krachtige belangrijke vrouwelijke rolmodellen centraal uit de (recente) wereldgeschiedenis. Eerder in deze vertaalde serie verschenen Anne Frank, Audrey Hepburn, Coco Chanel, Frida Cahlo en Marie Curie. Rosa Parks is de eerste in de serie die gaat over een zwart vrouwelijk rolmodel en vertelt het levensverhaal over de befaamde gelijknamige burgerrechtenactivist die door haar volharding, moedig en waardig verzet uiteindelijk een hele Afro-Amerikaanse beweging1 op gang bracht die grondwettelijk een einde maakte aan de rassensegregatie in de Verenigde Staten in de jaren ’60.

undefined

Het prentenboekverhaal over Rosa Parks (1913-2005) is een aanwinst voor het aanbod van diverse en inclusieve kinderboeken in Nederland door het verhaal dat het vertelt. Ze is een zwart vrouwelijk rolmodel die zich met succes heeft ingezet in de strijd tegen racisme, rassenscheiding en ongelijkheid, maar toch zijn er veel kinderen in Nederland die deze recente geschiedenis (nog) niet kennen. Dit prentenboek geeft kinderen het gevecht tegen racisme dat op vele fronten nog steeds gevoerd wordt een historische context mee.

Een groot pluspunt is dat de illustrator de huidskleur van Rosa Parks en haar medestrijders diepbruin heeft weergegeven. Dit is gewoonlijk een type en tone van huidskleur die vaak ontbreekt en onzichtbaar is in kinderboeken2. Klein detail is daarbij wel dat alle mensen die afgebeeld zijn als Afro-Amerikaanse burgers zo’n beetje in dezelfde kleur zijn weergegeven als Rosa met minimale verschillen, terwijl terwijl ‘zwart’ geduid als huidskleur in werkelijkheid vele tinten door haar diverse en gemixte afkomsten kent. De Surinaamse strips Stimofo van Darryl Veldman doen bijvoorbeeld heel bewust recht aan deze diversiteit in kleur en zijn een toonbeeld van hoe divers je ‘zwart’ kunt representeren in het beeldmateriaal van kinderboeken.

Voor een prentenboek dat juist geëmancipeerde vrouwen neer wilt zetten, is het jammer dat de leidende actieve emancipatoire rol van Rosa een klein beetje ontkracht wordt in het biografische kader achter in het boek door te stellen dat ze ‘pas‘ actief werd in de burgerrechtenbeweging toen ze haar man Raymond Parks leerde kennen. Daar had wat mij betreft beter het woordje ‘en‘ in plaats van ‘pas’ kunnen staan. Een kleine redactionele ingreep had meer recht aan de emancipatoire strekking van haar levensverhaal gedaan.

Tot slot nog de hamvraag: door wie wordt het verhaal verteld? Ondanks mijn groot enthousiasme over de publicatie van dit prentenboek ontbreken bij de vertelling van dit belangrijke verhaal uit de zwarte geschiedenis, makers van kleur. Rosa Parks is niet geschreven, geïllustreerd en vertaald door mensen van kleur die zélf de emancipatoire zwarte geschiedenis en andere verhalen willen en kunnen vertellen (en vertalen) die over henzelf gaat3. Dat is nog een gemiste belangrijke stap die de uitgeverij bij de Nederlandse vertaling had kunnen maken om de kinderboekenwereld ook aan de makerskant diverser en inclusiever te maken.

Specificaties
Rosa Parks | Auteur Lisbeth Kaiser | Illustrator Marta Antelo | Nederlandse vertaling Antje Schoehuys-Blaak| Uitgeverij De Vier Windstreken | Nederlands | 1e druk | EAN 9789051167832 | verkrijgbaar vanaf 8 juli 2020 | gebonden hardcover | 34 pagina’s | adviesleeftijd 6+ | € 14.50 |

1Dat Rosa Martin Luther King inspireerde tot de Montgommery-busboycot wordt helaas niet expliciet genoemd.
2Hoofdpersonages met een hele donkere huidskleur zijn vaak afwezig en onzichtbaar in kinderboeken. Komen ze er wel in voor, dan is het vaak in een bijrol óf ze worden als stereotype en als karikaturen neergezet.
3Steeds meer Nederlandse kinderboekenuitgeverijen zijn zich hiervan bewust en handelen hiernaar. Uitgeverijen die hierbij hulp kunnen gebruiken en hun kennis willen vergroten kunnen een deskundigheidstraining van Spinzi volgen: een leesmethode en training die je blik opent en de deskundigheid op diversiteit en inclusie in kinderboeken en jeugdliteratuur bevordert.

Digitaal overzicht Sinterklaasboeken zonder zwarte pieten

Gepubliceerd op door Kim Blackburn1 reactie

SINTERKLAASBOEKEN ZONDER ZWARTE PIETEN | Sinterklaasboeken zonder stereotype zwarte pieten die zijn uitgegeven in het Nederlands heb ik nu ook gebundeld in een digitaal PDF overzicht: Moderne Sinterklaasboeken en liedjes 2000-2018. Je kunt dit PDF bestand gratis downloaden en verspreiden.

Het doel van deze lijst is een zo compleet mogelijk overzicht te bieden van Sinterklaasboeken waarmee je een inclusief Sinterklaasfeest kunt vieren, thuis, in de bibliotheek, op de vve, de bso, de nso en in de klas in het primair onderwijs. Je vindt er Sinterklaasboeken met gekleurde pieten, pieten met roetvegen of pieten zonder schmink in eigen huidskleur.

De meeste boeken in deze lijst zijn gescreend op representaties van zwarte piet in zowel de tekst als beeld. Als deze screening (nog) niet gebeurd is, dan heb ik dat er nadrukkelijk bij vermeld.

Genderstereotiep en sekse rolbevestigend beeld- en tekstmateriaal in kinderboeken

Gepubliceerd op door Kim BlackburnEen reactie plaatsen

In 2011 schreef ik mijn bachelorthesis Genderstereotiep en sekse rolbevestigend beeld- en tekstmateriaal in kinderboeken. Hierin presenteerde ik naast mijn literatuuronderzoek, extracurriculair de resultaten van mijn verkennend onderzoek naar de representatie van rolmodellen in AVI-kinderboeken in relatie tot gender en sekse. Vrij Nederland publiceerde in 2014 een artikel op basis van deze thesis en mijn toenmalige vers opgerichte kinderboekwinkel Spinzi, gespecialiseerd in emancipatie en diversiteit in kinderboeken.

Desondanks zijn inmiddels ruim 7 jaar later, stereotype representaties en nauw gedefinieerde rollen op basis van de seksen in een groot deel van het Nederlandse AVI-leesaanbod in de klaslokalen van het primair onderwijs (po) en in (school)bibliotheekcollecties nog immer ongewijzigd. Met AVI-kinderboeken leren kinderen doorgaans in het po technisch lezen. Dat betekent dat daarmee institutioneel via taalvorming inherent impliciet eenzijdige beeldvorming aan jonge kinderen wordt meegegeven over de personages in deze kinderboeken en hoe zij gerepresenteerd worden (als zij er al in bestaan).

Ik pleit daarom sterk voor een opschoning van AVI- en kinderboekencollecties – het letterlijk wegdoen van verouderde titels – zodat er fysieke ruimte ontstaat in de boekenkasten en collecties van (school)bibliotheken voor de aanschaf en uitbreiding van moderne kinderboeken waarmee het totaalaanbod diverser en inclusiever wordt.

Lege boekenplanken verlangen immers om opnieuw gevuld te worden en daarin kan gericht en doelmatig geselecteerd worden.

Wie geïnteresseerd is in hoe de stereotype representatie van genderrollen in kinderboeken eruit ziet, kan voor een algemeen beeld de samenvatting hieronder erop naslaan. Ben je daarnaast geïnteresseerd in een educatieve workshop zodat je voortaan stereotype representaties kunt herkennen in kinderboeken? Of zoek je advies bij de samenstelling en aanvulling van een diverse en inclusieve kinderboekencollectie of kinderboekencollectie van de (school)bibliotheek, dan kun je natuurlijk verblijvend contact opnemen via het contactformulier.

Samenvatting
Onderzoek naar de representatie van genderstereotiep en sekse-rolbevestigend beeldmateriaal in kinderlectuur werd aan het begin van de jaren ‘70 voor het eerst gepresenteerd door Weitzman, Eifler, Hokada & Ross (1972) vanwege de veronderstelde impact die het heeft op het bevestigen en versterken van genderstereotiepe ideeën onder kinderen. De conclusie luidde dat vrouwelijke en mannelijke personages op genderstereotiepe wijze in kinderboeken geportretteerd worden (Weitzman et al, 1972). Sindsdien stellen verschillende wetenschappers dat de representatie van genderstereotiep en sekse-rolbevestigend beeld- en
tekstmateriaal in kinderboeken hardnekkig is gebleken door de jaren heen
(Anderson & Hamilton, 2005; Collins, Ingoldsby & Dellman, 1984; Crabb &
Bielawski, 1994; Diekman & Murnen, 2004; Turner-Bowker, 1996; Poarch &
Monk-Turner, 2001).

In Nederland is de aandacht voor genderstereotiep kinderboekenmateriaal onopgemerkt gebleven en op het moment van schrijven (red.) is onderzoek naar genderstereotiepe inhoud van Nederlandse kinderboeken nog niet uitgevoerd. Deel II van dit onderzoek bestaat daarom uit een verkennende inhoudsanalyse met betrekking tot de representatie van genderstereotiep of sekse-rolbevestigend beeld- en tekstmateriaal in kinderboeken.

In totaal zijn er 18 AVI-kinderboeken geanalyseerd, bestaande uit 39 (38.6%) vrouwenpersonages en 62 (61.4%) mannenpersonages. De resultaten van de inhoudsanalyse tonen aan dat er in de AVI-boekenselectie sprake is van genderstereotiep en sekse-rolbevestigend beeld- en tekstmateriaal op basis van de seksen.

In genderstereotiepe dimensies zoals persoonlijkheid, de distributie van sociale rollen en sekse stereotiepe activiteiten worden de personages op basis van hun sekse verschillend gerepresenteerd. Zo worden bijvoorbeeld vrouwen uitsluitend gerepresenteerd als huismoeders en basisschooljuffen, terwijl mannen gerepresenteerd worden in diverse beroepen en vaak uitgesloten worden van huishoudelijke activiteiten en opvoedingstaken. Jongens daarentegen worden het sterkst gestereotypeerd op het hebben van genderstereotiepe mannelijke eigenschappen en het bezigen van sekse stereotiepe activiteiten. Aanbevelingen voor verder onderzoek naar genderstereotiep en sekse- rolbevestigend beeld- en tekstmateriaal in kinderboeken worden besproken.

Uit: Genderstereotiep en sekse-rolbevestigend beeld- en tekstmateriaal in kinderboeken. Een literatuuronderzoek en inhoudsanalyse. Kim Blackburn, Bachelorthesis Pedagogische Wetenschappen, 1e beoordelaar dr. Henny Bos, Universiteit van Amsterdam, 2011, 75 pagina’s. De volledige scriptie is (gratis) opvraagbaar via het contactformulier.

Het artikel van Vrij Nederland vind je hier.

Nieuwe publicatie van ROSE stories: Cyrus & Farnaz

Gepubliceerd op door Kim BlackburnEen reactie plaatsen

ROSE stories heeft weer een nieuwe publicatie: Cyrus & Farnaz – over 7 grenzen. Over vluchten vanuit Iran naar Europa. Heb jij het al gelezen? Laat het ons weten!

“Cyrus & Farnaz over 7 grenzen (12+) is het debuut van Mark Van Waes en gaat over vluchten en vriendschap. Op basis van blogs en interviews met vluchtelingen en natuurlijk zijn eigen schrijversgeest schreef hij een vluchtverhaal dat je niet meer loslaat tot de laatste pagina en laat hij de lezer voelen hoeveel moed, slimheid en doorzettingsvermogen nodig zijn om te vluchten vanuit Iran naar Europa. Nieuwsgierig geworden? Lees meer op www.rosestories.nl.”

Cyrus & Farnaz - over 7 grenzen - Mark van Waes (ROSE stories, 2018)
Cyrus & Farnaz – over 7 grenzen, Mark van Waes, uitgeverij ROSE stories, 2018